การผลิต

ถ้าคุณเป็นผู้ประกอบการขนาดใหญ่ และต้องการขยายโรงงาน หรือสร้างโรงงานใหม่ แบบไม่ต้องลงทุนก่อน การลงทุนแบบเหมาจ้างแบบเบ็ดเสร็จ หรือ Turn Keys เป็นทางเลือกที่น่าจะพิจารณา เพราะผู้รับจ้างเหมารวมทั้งการหาเงินทุน เทคโนโลยี ออกแบบและดำเนินการก่อสร้างจนเสร็จ โดยผู้ว่าจ้างสามารถผ่อนชำระค่าก่อสร้างหลังงานเสร็จแล้วโดยไม่ต้องลงทุนเบื้องต้นก็ได้

Turn Keys สามารถทำได้กับทั้งการก่อสร้างอาคาร และติดตั้งเครื่องจักรอุปกรณ์ ซึ่งระบบการจ้างผู้ขายเครื่องจักรอุปกรณ์ จะมาดำเนินการติดตั้งจนเครื่องจักรสามารถใช้งานได้ เรียกว่าคนจ่ายเงิน แค่เดินมาบิดกุญแจก็ใช้งานได้เลย  ซึ่งมักเป็นโรงงานที่มีระบบและการติดตั้งที่ต้องใช้ช่างผู้ชำนาญงานเป็นผู้ดำเนินการ และใช้เทคโนโลยีขั้นสูง

แต่ก็มีผู้ประกอบการหลายรายที่ใช้ระบบ Turn Keys แล้วถึงขั้นอยากจะ Return  ขอคืนของกลับไปเลย ไม่อยากจะจ่ายเงินให้ผู้รับเหมา นั่นเพราะคุณภาพของงานไม่เป็นไปตามที่ตกลงกันไว้ เรื่องนี้จะเป็นปัญหาหากไม่ระวัง เพราะจะทำให้เกิดการฟ้องร้องเป็นคดีความได้

ผมมีตัวอย่างที่เป็นเรื่องตลกร้ายมาเล่าให้ฟัง กรณีนี้เป็นเคสที่ว่าจ้างทำโรงงานผลิตเอทานอล ตั้งเป้าผลิตทดแทนการนำเข้าน้ำมันเชื้อเพลิง และอาจจะส่งออกได้ด้วย  ซึ่งในสมัยหนึ่งเอทานอลเป็นพลังงานทางเลือกที่ประเทศให้ความสนใจมีผู้ประกอบการหลายรายสนใจทำโรงงาน นักธุรกิจกลุ่มหนึ่งได้ตัดสินใจซื้อระบบการผลิตจากประเทศใกล้บ้านเรา เป็นระบบ Turn Keys ที่บินไปดูแล้วว่าใช้งานได้จริง

หลังจากได้สินเชื่อ เปิด L/C นำเข้าแล้ว  อุปกรณ์เอาใส่ตู้คอนเทนเนอร์มาเตรียมประกอบทดลองใช้งานในไทย ซึ่งจะมีทีมช่างมาด้วยหลายคน ต้องทำบ้านพักชั่วคราวให้ด้วย ทางผู้ขายเตรียมมาให้พร้อมรวมถึงบ้านสำเร็จแบบ Knock down แต่พอผ่านตรวจศุลกากรพบว่า ไม่ใช่มาเพียงแค่เครื่องจักร ในนั้นใส่มาครบทั้ง กระทะ อุปกรณ์ทำครัว ทางทีมช่างขนมาพร้อม ทางโรงงานรับภาระภาษีนำเข้าอุปกรณ์ของใช้คนงานทั้งหมดเลย แถมหลังติดตั้งแล้วเดินเครื่องไม่ได้ตามตกลงไว้ ไม่แน่ใจว่าสุดท้ายจบอย่างไร เพราะหลายปีก็ยังเจรจาหนี้ไม่สำเร็จ หาคนมาซื้อโรงงานก็ไม่ได้ 

อีกเคส เป็นการนำเข้าเครื่องจักรบดแร่จากประเทศใกล้ๆ เหมือนกัน เดิมเครื่องจักรใช้ของยุโรป แต่มีโครงการขยายสายการผลิต ของที่นี่ถูกกว่ามาก แต่ระบบ Turn keys ที่เจรจาเป็นแบบโรงงานช่วยเตรียมการไว้ทั้งหมดก่อน เพื่อลดราคาสินค้าลง โดยช่างจีนจะมาติดตั้งช่วงสุดท้ายเท่านั้น

ผู้ขายเครื่องจักรส่ง VDO ทำระบบโรงงาน และโครงสร้างเครื่องจักรทั้งหมดไว้ก่อน  ปรากฎว่า กว่าช่างจะมาได้ ติดเรื่องทำวีซ่าไม่ผ่าน ใช้เวลาเดินเรื่องใหม่ ทำให้มาติดตั้งเครื่องจักรได้ก็ล่าช้า มาถึงก็โวยว่าติดตั้งโครงสร้างหันกลับทิศ ทำไม่ครบต้องมีระบบลำเลียงแร่ใหม่ ต้องรื้อสร้างใหม่บางส่วน แต่วีซ่าช่างไม่นานพอ ต้องเสียค่าเดินทางกลับไป แล้วทำวีซ่าบินกลับมาใหม่ กว่าจะเสร็จใช้งานได้ เสียทั้งเวลา ทั้งโอกาสทำเงินช้าออกไป แต่ดอกเบี้ยเพิ่มทุกวัน ถ้าเป็นคำพังเพย น่าจะเข้าทำนอง “เสียน้อยเสียยาก เสียมากเสียง่าย” หรืออีกสุภาษิตนึงคือคำว่า “ฆ่าควายเสียดายเกลือ”   

ในทางกลับกัน เคยคุยกับผู้ประกอบการบางรายที่ไปลงทุนทำธุรกิจในประเทศเพื่อนบ้าน เขายังเลือกซื้อเครื่องจักรอุปกรณ์จากประเทศย่านนี้ แทนนำเข้าจากยุโรปหรือญี่ปุ่น เนื่องจากราคาถูก แต่อายุใช้งานสั้นกว่า เขายกตัวอย่างว่ารถบรรทุก ถ้าใช้ของถูกซื้อได้ 3 คันในราคารถบรรทุกญี่ปุ่นได้คันเดียว ขนสินค้าได้มากกว่า 3 เท่า โอกาสทำเงินได้เร็วกว่า แม้ว่าจะใช้งานได้ไม่นาน 

ดังนั้น การตัดสินใจใช้เครื่องจักรเกรดใด ต้องขึ้นกับฐานะการเงินและประสบการณ์ด้วย นอกจากนี้ การรู้จักฝีมือกันมาก่อน หรือเคยใช้บริการจะทำให้มั่นใจในคุณภาพงานที่จะได้รับ หลายรายใช้เครื่องจักรราคาถูกใช้งานได้ดี ไม่เห็นความแตกต่างของแบรนด์ยุโรป กับเครื่องเลียนแบบเลย เห็นได้ว่าราคาอาจจะไม่ใช่คำตอบ แต่การพิจารณาด้านอื่นๆประกอบด้วยจะทำให้ได้งานคุณภาพสมความคาดหวัง

Author : รัฐ ลิ่วนภโรจน์  ผู้ช่วยผู้อำนวยการ ศูนย์ความเป็นเลิศด้านการค้า  ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย

บทความนี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย