ทั่วไป

การระบาดครั้งใหญ่ของไวรัสโคโรน่าสายพันธ์ใหม่ ที่องค์กรอนามัยโลก (WHO) ตั้งชื่ออย่างเป็นทางการให้ว่า “โควิด-19” ตั้งแต่ต้นปี 2563  ส่งผลกระทบเป็นวงกว้างไปทั้งโลก ทั้งด้านเศรษฐกิจ การเมือง และสังคม ทำให้เกิดการเปลี่ยนแปลงทุกอย่าง และโลกจะไม่เหมือนเดิมอีกต่อไป

สิ่งที่ไวรัสโควิด-19 ทำอยู่คือ การสร้างระบบสังคมใหม่ ไปสู่การแยกตัวเองออกจากสังคม และอยู่อย่างสันโดษ ทำงานที่บ้านใช้เวลาสนุกสนานกับครอบครัวและคนใกล้ชิดเท่านั้น เพราะเชื้อนี้จะแพร่กระจายผ่านทางการพูด การไอหรือจาม การสัมผัสจากการใกล้ชิด ส่งผลให้เกิดความหวาดระแวงต่อกัน วิธีการป้องกันก็คือการกระทำตรงกันข้าม คือ ควรจะอยู่ห่างจากกันอย่างน้อย 1 เมตร การไม่ใช้ของร่วมกันแม้กระทั่งการรับประทานอาหาร ดังนั้นการโดยสารรถสาธารณะ การขึ้นเครื่องบิน ก็อาจจะต้องเปลี่ยนรูปแบบไปจากเดิม

นอกจากนี้ นักวิทยาศาสตร์และนักธรณีวิทยา ต่างมีความเชื่อว่า หากมนุษย์ยังคงทำลายสิ่งแวดล้อม ยังคงใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างสิ้นเปลือง ทำให้โลกร้อน ก็จะส่งผลให้ก้อนน้ำแข็งขั้วโลกละลายอย่างช้าๆ ซึ่งเป็นการปลุกเชื้อจุลินทรีย์จากโลกยุคเก่าขึ้นมาให้แพร่ระบาดในอนาคตได้ ซึ่งไม่มีใครรู้ว่าโรคอุบัติใหม่เหล่านี้จะทำให้เกิดอะไรขึ้นอีกบ้าง

การเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นนี้ จะส่งผลต่อเศรษฐกิจและการดำรงชีวิตของมนุษย์ มากหรือน้อยก็แล้วแต่เหตุที่จะเกิดขึ้น ความจริงกระแสการรักษาสิ่งแวดล้อม การรักษาธรรมชาติด้วยการลดใช้สินค้าที่ก่อให้เกิดมลภาวะ การใช้สินค้าที่ย่อยสลายตามธรรมชาติแทนพลาสติกและผลผลิตจากเคมีภัณฑ์ต่างๆ ก็เกิดขึ้นให้เห็นอยู่อย่างต่อเนื่องในหลายปีที่ผ่านมา

ดังนั้นเมื่อมนุษย์จะต้องเปลี่ยนวิถีการดำรงชีวิต ก็จะต้องปรับตัวให้เข้ากับ สิ่งแวดล้อม ซึ่งทุกครั้งที่มีการเกิดวิกฤตก็จะมีการคิดค้นสิ่งประดิษฐ์ใหม่ๆขึ้นมา เป็นนวัตกรรมเพื่อความอยู่รอดและในที่สุดก็พัฒนาขึ้นมาจนเป็นอุตสาหกรรมและส่งออก  เช่น ยาปฎิชีวนะ ที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันเกิดขึ้นมาในปลายศตวรรษที่ 20 โดยแพทย์ค้นคว้ายาเพื่อรักษาโรคจากจุลชีพ และยาปฎิชีวนะได้รับความนิยมมากในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เมื่อนำไปใส่ในแผลของทหารที่ออกรบ

หรืออย่างอาหารกระป๋อง ที่เกิดขึ้นในปี 1840 จากการคิดค้นให้สามารถเก็บถนอมอาหารไว้ได้นานขึ้นของกองทัพจักรพรรดิ์นโปเลียน เพื่อเป็นเสบียงของทหารในช่วงสงคราม และต่อมาได้พัฒนาขึ้นมาเป็นบรรจุในกระป๋องโลหะ ซึ่งได้รับความนิยมแพร่หลายพัฒนาต่อมาเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบัน

ยังมีผลิตภัณฑ์อีกหลายอย่างที่เกิดขึ้นจากวิกฤต เช่น ซิป ถังแกลลอน นาฬิกา เตาไมโครเวฟ ยางรถยนต์  ผ้าอนามัย  ฯลฯ  เชื่อว่าหลังจากวิกฤตไวรัสโคโลนาผ่านไปแล้ว โลกอาจได้เห็นผลิตภัณฑ์ใหม่ที่คิดค้นมาเพื่อทำให้ชีวิตเราง่ายขึ้น และต่อสู้กับเชื้อโรคได้ดีกว่าเดิม

นอกจากนี้ เราอาจเห็นการสร้างเศรษฐกิจใหม่ขึ้นมาจากการชะงักงันในครั้งนี้ รูปแบบการค้าขาย รูปแบบการสื่อสารจะเปลี่ยนแปลงไป ผู้ประกอบการที่ปรับตัวไม่ได้ก็จะล้มหายตายจากไป มีแต่อุตสาหกรรมที่ปรับตัวเพิ่มประสิทธิภาพ มีเทคโนโลยี นวัตกรรมใหม่ มีระบบการจัดการที่ดีจึงจะอยู่รอด

เป็นเรื่องที่น่าตื่นเต้นว่า หลังจากนี้เราจะได้เห็นอะไรใหม่เกิดขึ้น เช่น การใช้หุ่นยนต์ทำงานจะมีมากขึ้น หากคนกลัวการสัมผัสเป็นเหตุให้ติดโรค หรือ การถนอมอาหารรูปแบบใหม่เพื่อให้อยู่ได้นานยิ่งขึ้น การพัฒนาระบบลอจิสติกและค้าปลีกในรูปแบบที่ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน   เสื้อผ้าที่เชื้อโรคไม่สามารถเกาะติดได้ เป็นต้น

สิ่งเหล่านี้เป็นเทรนด์ ที่ผู้ประกอบการควรติดตามและเรียนรู้ เพื่อปรับธุรกิจของเราให้อยู่รอดได้ท่ามกลางกระแสการเปลี่ยนแปลงของโลก นวัตกรรมและความคิดสร้างสรรค์จะกลายเป็นทรัพย์สินที่มีค่ามากที่สุดในโลกแห่งอนาคต

 

Author : ชลลดา อิงศรีสว่าง ผู้เชี่ยวชาญอาวุโส ศูนย์ความเป็นเลิศด้านการค้า  ธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย

บทความนี้เป็นข้อคิดเห็นส่วนบุคคล ซึ่งไม่จำเป็นต้องสอดคล้องกับข้อคิดเห็นของธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งประเทศไทย